Met assetmanagement kun je gewoon geld verdienen!

Net zoals het slim is om je auto regelmatig naar de garage te brengen voor een onderhoudsbeurt en niet te wachten tot het moment dat-ie er mee ophoudt, is het voor een onderneming verstandig om bedrijfsmiddelen op doelmatige wijze te beheren. Waarbij een goede balans gevonden moet worden tussen risico’s, kosten en prestaties. Spin in het web van dit zogenaamde assetmanagement is de Asset Manager, die een steeds belangrijker rol heeft in de totale bedrijfsvoering. Europoort Kringen gaat erover in gesprek met Diederik van Leeuwen.

Diederik van Leeuwen, managing partner bij IES Asset Management, stelt dat assetmanagement niet alleen structureel kan bijdragen aan de bedrijfsresultaten, maar ook een cruciale rol speelt in hedendaagse hot topics als verduurzaming, circulair denken en ondernemen. Voor we daar dieper op ingaan kijken we allereerst naar de scope en reikwijdte van dit nog relatief jonge vakgebied en de verschillen met traditioneel onderhoud. De laatstgenoemde vorm van onderhoud is nogal reactief van aard, je komt doorgaans pas in actie als er een storing is. Assetmanagement is in zijn aard proactief: op strategisch en tactisch niveau staat tijdens de levensduur van het bedrijfsmiddel (verwerving, bouw, beheer en afstoting of hergebruik) de verhouding tussen de risico’s, kosten en prestaties centraal in de besluitvorming. Assetmanagement is dus meer dan alleen een ander etiketje. Hoewel Van Leeuwen toegeeft dat assetmanagement niet een compleet nieuwe tak van sport is, wijst hij erop dat de scope van de Asset Manager een stuk groter is dan die van de traditionele beheerder. Van Leeuwen: “Als Asset Manager kijk je veel verder dan louter naar het onderhoud van een fysiek bedrijfsmiddel, dat kan variëren van een hijskraan tot een productielijn, van een kade tot een complete snelweg. Je betrekt alle gerealiseerde en te realiseren kosten, opbrengsten en risico’s tijdens de totale levensduur van een bedrijfsmiddel erbij. Van ontwerp en bouw, gebruik en onderhoud, tot ontmanteling en afvoer, of hergebruik.”

Maximaal rendement, minimale risico’s

Dat maakt assetmanagement ook zo interessant volgens Van Leeuwen, want je kijkt naar de totale levenscyclus van een bedrijfsmiddel, waarbij je tegen zo laag mogelijke kosten en met zo min mogelijk risico het maximale rendement probeert te halen.
Van Leeuwen: “Het gaat om het vinden van de juiste balans tussen kosten, prestaties (opbrengsten in dit geval) en risico’s. Waarbij tegelijkertijd rekening moet worden gehouden met wet- en regelgeving, eisen van belanghebbenden en het bereiken van de organisatiedoelstellingen. Je bent dus niet meer louter bezig op operationeel niveau, maar ook op tactisch en strategisch niveau. Dat heeft ook implicaties voor de rol van de Asset Manager, die zich bevindt op tactisch niveau tussen de werkvloer en de directiekamer.”

Vervolgens schetst Van Leeuwen de klassieke organisatiedriehoek, waarbij van boven naar beneden sprake is van drie lagen: de Asset Owner op strategisch niveau (de ‘directie’), de Asset Manager op tactisch niveau (de ‘beheerder’) en de Asset User (‘productie’ of ‘operatie’) en de Service Provider (de ‘uitvoerder van het onderhoud’) op operationeel niveau. Van Leeuwen: “Als je, iets ander plaatje, deze partijen op de hoekpunten zet van een driehoek, dan wordt inzichtelijk dat er een spanningsveld ontstaat tussen de Asset Owner, de Asset Manager (met daaraan gekoppeld de Service Provider) en de Asset User. De Asset User moet zijn productietargets halen en wil vooral produceren. De Asset Manager moet in samenwerking met de service provider ervoor zorgen dat het bedrijfsmiddel veilig en betrouwbaar is en heeft tijdslots voor onderhoud of redundantie nodig, want bijvoorbeeld in een chemisch of petrochemisch bedrijf wordt er in principe 24/7 geproduceerd. De Asset Owner zal de randvoorwaarden moeten scheppen waarbinnen zowel de Asset Manager als de Asset User zijn verantwoordelijkheden kan nakomen. Waar dit wringt, zal de Asset Owner een Salomons oordeel moeten vellen. De Asset Owner neemt de strategische beslissingen, maar de Asset Manager speelt een belangrijke rol als partij die tussen de boardroom en de werkvloer in zit. Hij/zij moet dus kunnen schakelen tussen technisch/operationeel niveau en strategisch niveau. En een afweging kunnen maken tussen technische en operationele risico’s en kosten, opbrengsten en organisatiedoelen.

Uiteindelijk gaat het om het realiseren van een aantoonbare bijdrage aan de organisatiedoelen, bijvoorbeeld rendement of maatschappelijke kwaliteit. En dat allemaal in de context van vaak complexe markten en maatschappelijke omstandigheden, zoals veiligheids- en milieurisico’s, imago, behoefte aan duurzame oplossingen, concurrentiepositie en mogelijke claims. Een uitdagende klus, zeg dat wel.”

Financieel gestuurd proces

Assetmanagement is, aldus Van Leeuwen, dan ook veel meer een financieel en risicogestuurd proces en veel minder een onderhoudstechnisch proces. Om zijn/haar rol optimaal in te kunnen vullen, moet de Asset Manager dus zowel beschikken over voldoende technische kennis als over strategisch inzicht. Van Leeuwen: “De beste Asset Managers hebben een technische achtergrond, maar vaak wel met aanvullend iets bedrijfskundigs of een MBA. Maar het kan ook een bedrijfskundige zijn met een grote affiniteit met techniek. Essentieel is de combinatie van de twee werelden”. Vervolgens komt Van Leeuwen terug op de eerder geschetste organisatiedriehoek met de Asset Owner, Asset Manager/Service Provider en de Asset User: “Je moet als Asset Manager in staat zijn om richting directie duidelijk te maken, in terminologie die zij begrijpen, waarom een forse investering in onderhoud of een bepaald project verstandig is. En wat dat oplevert op de korte en lange termijn. En welke risico’s je op de korte en lange termijn loopt als je dat niet doet. En dat in verschillende varianten. Dan heb je het dus over een bedrijfseconomisch vraagstuk. Waarbij soms een ‘zeven’ goed genoeg is. Maar je moet ook snappen dat een technicus vaak de beste en meest betrouwbare oplossing wil, zeg: een ‘negen’ of een ‘tien’. Je moet dus ook kunnen uitleggen waarom soms met ‘zeven’ kan worden volstaan.”

Training

Een zeer belangrijk onderdeel van assetmanagement is training, aldus Diederik van Leeuwen, omdat het implementeren van assetmanagement vraagt om een andere denkwijze en competenties van zowel het management als van de medewerkers. Van Leeuwen: “Assetmanagement vraagt om een andere manier van denken, om een andere mentaliteit. Dat is iets wat je niet zo een, twee, drie in de organisatie gerealiseerd krijgt. Er wordt meer verantwoordelijkheid bij de mensen gelegd, in het algemeen. Je moet leren op lange termijn te denken. Terugkomend op de driehoek risico’s, kosten, prestaties, moeten medewerkers leren om te gaan met die drie aspecten. Wat is de impact van een voorgenomen besluit ten aanzien van een bedrijfsmiddel op deze drie aspecten? Is dat een kans of een probleem, wat is het belang en wat betekent dit voor de bijdrage aan de organisatiedoelen? En dit dan in principe voor elk besluit, welk besluit dan ook. Dat is wezenlijk anders dan ‘een beetje onderhoud doen’. Het moet gedrag worden.” Training en coaching vormen dan ook een vitaal instrument om assetmanagement echt in te bedden in de organisatie en iets nieuws gewoon te laten worden. Medewerkers inzicht geven, praktische werkwijzen die ze zelf direct kunnen toepassen in de praktijk en daar ook direct zelf de voordelen van ervaren. En die ze zelf dan weer verbeteren.  Zelf doen en ervaren is essentieel in een veranderproces. Overigens ziet Van Leeuwen ook in Nederland de aandacht voor assetmanagement toenemen en daarmee de belangstelling voor trainingen. Van Leeuwen: “Paradoxaal genoeg lopen daarbij de overheid en de semi-overheid voorop vergeleken met het bedrijfsleven. Terwijl juist daar de noodzaak van betere resultaten en een hoger rendement van veel groter belang is. Met assetmanagement kun je gewoon geld verdienen. Meer rendement op je investeringen. Het is best bijzonder dat assetmanagement in het bedrijfsleven nog relatief in de kinderschoenen staat. Het heeft er zeker mee te maken met het feit dat het invoeren van assetmanagement nogal complex is, veel vergt van de organisatie en vraagt om een andere manier van denken. Financieel denken van technische mensen. En ook lange termijn denken. Een implementatietraject van enkele jaren trekken bedrijven slecht. Opknippen is dan het devies. Kleine ‘agile’ projecten met korte termijn resultaat.”

Bovenstaand artikel staat weergegeven in het industrieel management magazine Europoort Kringen. Het thema van deze magazine editie was assetmanagement. Benieuwd naar alle assetmanagement verhalen in het magazine?: Europoort magazine: thema assetmanagement